Osteoporoza objawy bólowe, przyczyny i leczenie osteoporozy
Osteoporoza — inaczej zrzeszotnienie kości — jest bardzo niebezpieczną i podstępną chorobą układu szkieletowego. Polega na stopniowej, początkowo bezbolesnej utracie gęstości mineralnej kości. Skutkiem tego są m.in. częste złamania kości udowej, kości ramiennej, kości promieniowej oraz przewlekły ból kręgosłupa. W tym artykule opisujemy chorobę, jaką jest osteoporoza, objawy bólowe, przyczyny i zapobieganie nie są nam obce.
Osteoporoza wielu osobom kojarzy się z dysfunkcją dotyczącą pań w okresie przekwitania. W praktyce wygląda to jednak inaczej. Kobiety co prawda chorują zdecydowanie częściej, ale utrata masy kostnej spotyka także starszych panów oraz osoby młode poddawane sterydoterapii.
Co to jest osteoporoza?
Osteoporoza to choroba, która charakteryzuje się obniżoną masą kostną oraz postępującym jej ubytkiem.
W trakcie przebiegu choroby następuje także osłabienie przestrzennej struktury kości i uszkodzenie siatki kości.
Dysfunkcja w początkowym etapie rozwoju nie daje dolegliwości bólowych ani innych zwiastunów utraty masy kostnej. Dlatego czasem bywa nazywana “cichym złodziejem kości”.
Pierwszym objawem zaawansowanej osteoporozy są złamania osteoporotyczne.
W tym czasie można już zaobserwować, że przy nawet niewielkim urazie powstają poważne złamania. Występują dwie postaci choroby:
- osteoporoza pierwotna — związana z procesem starzenia się
- osteoporoza wtórna — spowodowana innymi schorzeniami albo zażywanymi lekami
Jakie kości są najczęściej dotknięte osteoporozą?
Osteoporoza może rozwijać się bezobjawowo nawet przez kilka lat i dopiero gdy wejdzie w fazę zaawansowaną, doprowadza do złamań.
Najczęściej są to złamania w obrębie kręgosłupa piersiowego, kości udowej, kości przedramienia czy stawów.
Jakich dolegliwości bólowych najczęściej doświadczają osoby z osteoporozą?
Wielu pacjentów podczas wizyty u lekarza mówi, że osteoporoza boli i nie pozwala wykonywać im codziennych, podstawowych czynności.
Dzieje się tak np. wyniku złamania kręgosłupa w odcinku piersiowym.
Osoby chore doświadczają w tym przypadku silnego nawracającego bólu neuropatycznego i zaczynają się garbić.
Złamania pojedynczych kręgów mogą natomiast przebiegać bezobjawowo, doprowadzając jedynie do obniżenia się wzrostu osób starszych i chorych.
Masowe złamania z kolei powodują często przewlekły ból kręgosłupa, ból głowy i karku.
Zdarza się, że chorego dotykają również bóle brzucha oraz ból klatki piersiowej w trakcie kaszlu.
Czynniki ryzyka zachorowania na osteoporozę
Niedobór wapnia i ubytek tkanki kostnej może wystąpić wbrew pozorom u osób w każdym wieku.
Wśród najważniejszych czynników ryzyka wystąpienia osteoporozy znajdują się:
- uwarunkowania genetyczne,
- płeć żeńska,
- rasa biała i rasa żółta,
- szczupła sylwetka,
- niedobory hormonów płciowych niewynikające z menopauzy,
- palenie papierosów,
- brak aktywności ruchowej,
- okres pomenopauzalny związany z niedoborem estrogenów,
- niedobór wapnia,
- niedobór witaminy D,
- nadużywanie alkoholu.
Jak zapobiegać osteoporozie?
Sposobów na skuteczną profilaktykę osteoporozy jest wiele. Najskuteczniejszą formą walki z osteoporozą jest jednak prowadzenie zdrowego stylu życia w połączeniu z właściwą dietą bogatą w wapń.
Bardzo istotna jest również regularna aktywność ruchowa, a także suplementacja uzupełniająca witaminę D oraz wapń.
W sytuacji, gdy rozpoznano już u was osteoporozę i nastąpiły kolejne złamania kości, zaleca się regularną rehabilitację i fizykoterapię.
Niektóre osoby starsze — ale nie tylko — wymagają także stosowania lasek i kul ograniczających ryzyko upadków.
Dodatkowo czasem niezbędne jest używanie specjalistycznych ortez, stabilizatorów i gorsetów redukujących ryzyko złamań.
Należy także zadbać o bezpieczeństwo i wygodę w mieszkaniu oraz najbliższym otoczeniu.
Jest to bardzo ważne, ponieważ osoby w podeszłym wieku będą miały więcej komfortu i dłużej będą mogły pozostać samodzielne.
Co jeść, aby mieć mocne kości?
Dieta w przypadku osteoporozy stanowi kluczowy element w procesie terapeutycznym. Wraz z pokarmem dostarczane są do organizmu związki wpływające na rozwój i masę kostną.
Najistotniejszymi składnikami diety na osteoporozę jest witamina D, wapń oraz białko.
Z tego powodu w leczeniu, ale i profilaktyce tejże choroby bardzo ważna jest właściwie zbilansowana dieta.
Powinna ona zapewnić wszystkie niezbędne składniki odżywcze i mineralne — dostosowane do trybu życia, wieku i płci. Dlaczego akurat te składniki odżywcze są potrzebne?
- Witamina D jest potrzebna do utrzymania właściwego stężenia wapnia w organizmie. Znajdziemy ją w tłustych rybach, mleku, jajach i tranie. Na poprawę wchłaniania witaminy D korzystnie wpływa obecność w diecie witamin A i C, a także fosforu, wapnia i nienasyconych kwasów tłuszczowych. Nieocenioną rolę odgrywa ekspozycja na promienie słoneczne. Czynnikami, które mogą spowodować niedobór witaminy D, są choroby wątroby i nerek. Ponadto podeszły wiek oraz zespoły złego wchłaniania kwasów tłuszczowych.
- Wapń znajdujący się w kościach stanowi z kolei podwalinę szkieletu. Dlatego dieta w osteoporozie powinna bazować na produktach będących źródłem należycie przyswajalnego wapnia — mleku i jego przetworach. Składnik ten znajdziecie także w rybach konserwowych, siemieniu lnianym, orzechach brazylijskich, warzywach strączkowych i migdałach. Bardzo ważne jest wyeliminowanie z diety na osteoporozę produktów osłabiających proces wchłaniania wapnia. Konsekwencją złego odżywiania są zaburzenia gospodarki wapniowo — fosforanowej należące do czynników ryzyka wystąpienia osteoporozy.
- Białko jest zasadniczym składnikiem budulcowym całego organizmu. Przyczynia się również do wzrostu i rozwoju. Ponadto ułatwia regenerację uszkodzonych i osłabionych tkanek. Białko jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania narządów ruchu. Niedobór i nadmiar białka w organizmie wpływają niekorzystnie na układ kostny. Zbyt mała ilość białka powoduje nieprawidłowe wchłanianie wapnia. Poza tym przyczynia się do ubytku masy kostnej, gorszego gojenia się złamań i osłabienia siły mięśniowej. Zbyt wysoki poziom białka natomiast wzmaga pracę nerek, wskutek czego zwiększa się ilość wapnia wydalana z moczem. Białko znajduje się w jajach, nabiale, rybach, drobiu, a także orzechach, nasionach i roślinach strączkowych.
Aktywność ruchowa jako kluczowy element profilaktyki
Aktywność ruchowa w profilaktyce osteoporozy odgrywa bardzo ważną rolę. Poprzez wzmocnienie mięśni przyczynia się do zmniejszenia ryzyka złamań.
Ponadto korzystnie wpływa na masę kostną, dzięki czemu kości stają się mocniejsze i bardziej wytrzymałe na urazy.
Dzięki regularnej aktywności kręgosłup pozostanie dłużej sprawny. Zachowane będą bowiem prawidłowe, fizjologiczne krzywizny a ewentualny ból zredukowany.
Jak sprawdzić, czy mamy osteoporozę?
W rozpoznaniu osteoporozy podstawowym badaniem jest densytometria, czyli badanie gęstości kości.
Reumatolog sprawdza kości najbardziej narażone na złamania, a więc szyjkę kości udowej, kręgosłup w odcinku lędźwiowo-krzyżowym, a także biodra. Pamiętajcie, że osteoporoza boli. To pierwszy sygnał, że należy iść do lekarza.
Czy osteoporoza jest wyleczalna?
Reumatolog przy rozpoznawaniu osteoporozy dokonuje jej zróżnicowania — na pierwotną i wtórną. Terapia jest bowiem uzależniona od przyczyny osteoporozy.
W przypadku stwierdzenia osteoporozy, na którą zapadają osoby starsze — czyli postać pierwotną — niestety nie ma możliwości wyleczenia. Reumatolog zaleca jednak leczenie naturalne lub farmakologiczne, które w dużym zakresie spowolni rozwój choroby.
Jeżeli natomiast przyczyny osteoporozy związane są z chorobami współistniejącymi takimi jak np. nadczynność tarczycy i reumatoidalne zapalenie stawów wówczas zahamowanie lub wyleczenie osteoporozy wtórnej bywa możliwe.
Osteoporozie wtórnej sprzyjają także stosowane leki — np. przeciwpadaczkowe, hormony tarczycy i glikokortykosteroidy. Jeżeli choroba współistniejąca zostanie wyleczona i zniknie konieczność zażywania leków, poprawie ulegnie też stan kości.
Rola rehabilitacji w terapii osteoporozy
Celem rehabilitacji w osteoporozie jest zniesienie pojawiającego się bólu, przywrócenie prawidłowej postawy ciała, ale także odtworzenie utraconej siły i masy mięśniowej.
Kolejnym bardzo ważnym i pożądanym efektem rehabilitacji jest uzyskanie optymalnego zakresu ruchu w chorej kończynie lub kręgosłupie.
Systematyczna rehabilitacja może także powstrzymać pogłębiające się zrzeszotnienie kości.
Fizykoterapia skuteczny sposób na objawy osteoporozy
Inną skuteczną metodą łagodzącą objawy osteoporozy jest fizykoterapia. Najlepsze efekty leczenia widoczne są po wykonaniu magnetoterapii, elektroterapii oraz ultradźwięków.
Do tego warto dołączyć krenoterapię, balneoterapię, delikatny masaż oraz masaż wirowy.
Wszystkie te zabiegi przyczynią się do złagodzenia dolegliwości bólowych, poprawy struktury kości, a także spowolnią rozwój choroby.
Jak radzić sobie w domu ze zrzeszotnieniem kości
Leczenie osteoporozy w domu to przede wszystkim działania profilaktyczne — zdrowy styl życia — ale także działania łagodzące dolegliwości bólowe. Dotyczą one szczególnie osób w podeszłym wieku, jednakże czasem spotykają również ludzi młodych.
Osteoporoza to choroba, która powoduje objawy bólowe wielu tkanek, dlatego należy zadbać o właściwe leczenie i pielęgnację.
W przypadku dolegliwości bólowych warto smarować chore tkanki maściami rozgrzewającymi a na obrzęki stosować zimne okłady.
Podsumowanie
Osteoporoza to bardzo podstępna choroba. Nieleczona może doprowadzić silnych dolegliwości bólowych i powodować złamania kości, które trudno się goją. Może także przyczynić się do ciężkiej niepełnosprawności. Warto więc już od najmłodszych lat stosować zbilansowaną dietę, uprawiać aktywność fizyczną a w razie konieczności uzupełniać niedobór witamin i minerałów.
