Kifoza i lordoza – jak odróżnić i zwalczać?
Naturalne krzywizny kręgosłupa, takie jak kifoza i lordoza, odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowej postawy ciała oraz zapewnianiu zdrowia kręgosłupa. Te wygięcia kręgosłupa w odcinku szyjnym, piersiowym i lędźwiowym są nie tylko istotne dla równowagi, ale także wpływają na nasze samopoczucie. Kifoza to wygięcie w tylnej części kręgosłupa, podczas gdy lordoza to wygięcie ku przodowi. W poniższym artykule zanurzymy się w świat kifozy i lordozy zrozumiemy ich znaczenie i wpływ na zdrowie oraz dowiemy się, jakie mogą być potencjalne przyczyny dolegliwości bólowych z nimi związanych.
Kifoza i lordoza: Co to właściwie jest?
Kręgosłup człowieka nie jest prostą kolumną dla ciała. Kręgosłup składa się naturalnych krzywizn, które nadają mu odpowiednie cechy, umożliwiają dużą ruchomość oraz amortyzują obciążenia. Wyróżniamy następujące krzywizny kręgosłupa:
Lordoza szyjna
Kifoza piersiowa
Lordoza lędźwiowa
Kifoza krzyżowa
Lordozy wyróżniają się ustawieniem wyprostnym, a więc kręgosłup w tych przypadkach wygięty jest do przodu. Odwrotna sytuacja występuje natomiast w kifozach. Polegają ona na ustawieniu zgięciowym, a więc kręgosłup wygięty jest do tyłu. Lordoza lędźwiowa jak i kifoza piersiowa odpowiadają za przyjęcie prawidłowej postawy ciała i prawidłowe rozkładanie się jego ciężaru.
Zbyt duże wygięcie kręgosłupa nazywane jest odpowiednio hiperkifozą lub hiperlordozą.
Kifoza: Wygięcie kręgosłupa ku tyłowi
Kifoza – naturalne wygięcie kręgosłupa ku tyłowi – jest naturalną krzywizną. Występuje zarówno w odcinku szyjnym, piersiowym jak i lędźwiowym. Jeżeli jednak ulega staje się zbyt mała albo odwrotnie zbyt duża wówczas mówimy o stanie patologicznym wymagającym terapii.
Skąd biorą się kifozy? Przyczyny i czynniki ryzyka
Nadmierne wygięcie kręgosłupa może być spowodowane różnymi czynnikami. Najczęściej jednak specjaliści w publikowanych badaniach naukowych wskazują na przyczyny takie jak:
Przyjmowanie niewłaściwej postawy podczas siedzenia przy biurku
Wady postawy wrodzone
Urazy kręgosłupa
Długotrwałe przebywanie w pozycji nachylonej
Choroba Scheuermana
Dystrofia mięśniowa
Artretyzm
Osteoporoza
Dolegliwości związane z kifozą: Co musisz wiedzieć?
Kifoza piersiowa to wada, którą zauważa sam pacjent, ponieważ zmienia się jego postawa. Jest ona także odczuwalna, gdyż niekorzystnie wpływa na codzienne funkcjonowanie.
Zasadniczym i widocznym objawem są okrągłe plecy – tzw. wdowi garb – zapadnięcie się i spłaszczenie klatki piersiowej spowodowane przykurczem mięśni.
Ponadto osłabienie oraz niewłaściwe napięcie mięśni – szczególnie na plecach – zaokrąglone ramiona, zmniejszona szerokość barków i zmiana w fizjologicznym ustawieniu miednicy. Chory z hiperkifozą porusza się z nadmiernie pochyloną do przodu głową.
W sytuacji, gdy naturalna krzywizna kręgosłupa piersiowego zmienia się w stan patologiczny pojawiają się uciążliwe i trudne do opanowania dolegliwości bólowe.
Bardzo niebezpieczną sytuacją jest stan, w którym hiperkifoza niekorzystnie wpływa na klatkę piersiową i ogranicza pracę płuc – pojawiają się wówczas problemy z oddychaniem.
Lordoza: Krzywizna ku przodowi kręgosłupa
Lordoza i kifoza – jak pisałam wyżej – to naturalne krzywizny kręgosłupa, które mogą występować jako stan chorobowy gdy ulegną deformacji. Nadmierne wygięcie kręgosłupa do przodu zarówno w odcinku szyjnym jak i lędźwiowym jest stanem chorobowym wymagającym regularnej rehabilitacji.
Kiedy lordoza powoduje problemy? Znaki i objawy
Objawy patologicznej lordozy lędźwiowej i szyjnej uzależnione są od tego, czy nastąpiło zniesienie lordozy czy rozwinęła się pogłębiona lordoza. Niezależnie jednak od od rodzaju występują również objawy ogólnoustrojowe takie jak np. ból w kręgosłupie lędźwiowym spowodowany uciskiem na rdzeń kręgowy i nerwy – szczególnie nerw kulszowy.
Ponadto dyskomfort podczas leżenia zazwyczaj na plecach, uczucie pełności brzucha drętwienie i mrowienie kończyn. W stanach bardzo zaawansowanych dolegliwości bólowe utrzymują się stale dochodzą problemy związane z oddawaniem moczu i stolca.
Pogłębiona lordoza lędźwiowa może doprowadzić do rozwoju takich wad postawy jak wklęsłe plecy lub wklęsło- wypukłe plecy.
Przyczyny lordozy lędźwiowej
Do rozwinięcia się hiperlordozy w odcinku lędźwiowym kręgosłupa może prowadzić wiele czynników, nie tylko przyjmowanie niewłaściwej pozycji ciała ale także:
wrodzone wady postawy
otyłość
osteoporoza
zaniki mięśniowe
urazy okolic kręgosłupa lędźwiowego
rwa kulszowa
utrwalone złe ustawienie miednicy
Lordoza szyjna – czym jest?
Lordoza szyjna mimo tego, że jest mniej popularna niż lordoza lędźwiowa wiele osób może doświadczać poważnych problemów zdrowotnych w odcinku szyjnym.
W zdrowym kręgosłupie szyja powinna wyglądać jak bardzo szerokie C z krzywizną skierowaną w stronę tyłu szyi. Lordozę szyjną diagnozuje się, gdy kręgosłup w okolicy szyi nie zakrzywia się prawidłowo.
Przyczyny lordozy szyjnej
Na rozwój schorzenia ma wpływ wiele czynników zazwyczaj jednak są to zmiany zwyrodnieniowe stawów i kości będące efektem procesów starzenia się.
Przyczyną bywa także niewłaściwe napięcie mięśni, choroby mięśni – np. miopatie i dystrofie mięśniowe – albo wady wrodzone.
Do rozwoju stanu patologicznego odcinka szyjnego może przyczynić się także uraz np. wypadek samochodowy. W takiej sytuacji występuje tzw. objaw “smagnięcia biczem” , gdzie kręgosłup wykonuje gwałtowny wyprost a następnie zgięcie.
Na zniesienie lordozy szyjnej wpływa również niedostosowanie miejsca pracy – np. przy komputerze – do indywidualnych potrzeb. Brak ruchu i zbyt długie przebywanie w pozycji siedzącej.
Lordoza szyjna: Jakie dolegliwości jej towarzyszą, gdy jest nieprawidłowa?
Zbyt duża krzywizna kręgosłupa sprawia, że mięśnie szyi są jeszcze bardziej obciążone. Powoduje to silny ból, przykurcz mięśni i ograniczenie ruchomości.
Uszkodzenia krążków międzykręgowych lub stawów, dyskopatia a także niewłaściwe napięcie mięśni wraz z chorobą zwyrodnieniową może doprowadzić do spłycenia, pogłębienia oraz całkowitego zniesienia lordozy szyjnej.
W dysfunkcjach odcinka szyjnego, gdy prawidłowe krzywizny zmieniają się w stan patologiczny bardzo często występują zawroty głowy i zaburzenia równowagi. Ponadto ból w obrębie szyi, szumy uszne, drętwienia i mrowienia a także niedowłady.
Rozpoznawanie: Jak lekarze stwierdzają kifozę i lordozę?
Diagnostyką i leczeniem wad postawy zarówno u dzieci, jak i dorosłych zajmuje się ortopeda. Specjalista przeprowadza najpierw badanie tzw. oglądowe i palpacyjne a następnie prześwietlenie kręgosłupa – wszystkich odcinków. W zależności od potrzeby zleca także bardziej dokładne badania – KT lub MR.
Skuteczne ćwiczenia na kręgosłup
Odpowiednio dobrane ćwiczenia na kręgosłup, pozwolą nie tylko zredukować ból, poprawić ruchomość kręgosłupa ale także wzmocnią mięśnie. Aby cieszyć się zdrowym kręgosłupem wystarczy przeznaczyć na ćwiczenia kilkanaście minut dziennie. Nie potrzebujecie do tego specjalistycznego sprzętu – wystarczą hantle, taśmy do rozciągania, piłka czy wałek.
Wśród popularnych ćwiczeń na kręgosłup znajduje się tradycyjny rowerek oraz inne ćwiczenia wykonywane na plecach np. dociąganie kolan do czoła, półkołyska, kołyska, nożyce, brzuszki, czy naprzemienne skręty kolan.
W tej grupie znajdują się również ćwiczenia w klęku, na przykład koci grzbiet, czy ćwiczenia wykonywane podczas leżenia na brzuchu, polegające na odrywaniu górnej części ciała od podłoża, podnoszenie tułowia z rękami splecionymi na karku.
Dużą ulgę w bólu może przynieść także pozycja pies z głową w dół, skłon japoński a nawet zwyczajne przeciąganie się, prostowanie pleców i wypychanie klatki piersiowej do przodu przy jednoczesnej próbie zbliżenia do siebie łopatek.
Dobrym rozwiązaniem bywają także ćwiczenia izometryczne polegające na napinaniu mięśni brzucha, pośladków, grzbietu i szyi.
Zarządzanie postawą: Ćwiczenia a chirurgia
Leczenie hiperkifozy oraz hiperlordozy obejmuje przede wszystkim ćwiczenia dobrane do wieku pacjenta oraz zaawansowania choroby. Najbardziej skuteczne będą tu ćwiczenia izometryczne, rozciągające i wzmacniające mięśnie.
Jeżeli choroba dotyka dziecko – czasem także u dorosłych mających problem z kręgosłupem- stosuje się specjalne szelki lub gorsety pomagające w utrzymaniu właściwej postawy ciała.
Niestety zdarzają się sytuacje, gdzie mimo stosowanej terapii zachowawczej krzywizny kręgosłupa pogłębiają się. W takich sytuacjach niezbędna bywa ingerencja chirurgiczna – np. usunięcie chorego dysku i zastąpienie go implantem albo stabilizacja w kręgosłupie lędźwiowym, piersiowym bądź szyjnym.
Fizykoterapia: Jak złagodzić ból kręgosłupa w hiperlordozie i hiperkifozie?
Skutecznym sposobem na złagodzenie bólu, gdy naturalne krzywizny kręgosłupa – lordoza i kifoza – stają się stenem patologicznym jest fizykoterapia.
Specjaliści zalecają w takich sytuacjach terapię manualną, masaże medyczne i tensegracyjne. Dobrym rozwiązaniem mogą okazać się również ultradźwięki, laser wysokoenergetyczny, pole magnetyczne i krioterapia.
Wiele osób w przypadku schorzeń kręgosłupa korzystnie ocenia zastosowanie leczenia balneologicznego i hydroterapii – są one dostępne m.in. w Sanatorium Uzdrowiskowym Augustów.
Zachowaj zdrową postawę: Profilaktyka i zalecenia
O kręgosłup należy dbać już od najmłodszych lat. Nie jest to uciążliwe ani trudne. Najważniejsze abyście przestrzegali podstawowych zasad, które znajdują się poniżej.
Ćwicz – ćwiczenia na kręgosłup pomogą wzmocnić mięśnie grzbietu i zachować zdrową postawę
Unikaj stresu – napięte mięśnie powodują ból
Dbaj o dietę – nadwaga i otyłość to bardzo duże obciążenie dla kręgosłupa
Nie garb się – nie wygląda to estetycznie i prowadzi do trwałych dysfunkcji
Ugnij kolana – schylanie się nad wanną, chodzenie w szpilkach, podnoszenie czegoś bez zginania kolan – to wszystko nie służy kręgosłupowi
Wapń – to podstawowy budulec kości, więc zadbaj aby znalazł się w codziennym menu.
Materac – wybierz średnio twardy ze sprężynami bądź pianką. Istotne jest, aby materac dostosował się do kształtu naszego ciała. Pamiętajmy także o odpowiedniej pozycji – najlepiej embrionalnej
Stanowisko pracy – zadbaj o odpowiednie krzesło i biurko. Jeżeli pracujesz w pozycji stojącej pamiętaj o rozciąganiu i okresowym przyjmowaniu pozycji neutralnej.
Jak zadbać o zdrowy kręgosłup u dzieci?
Postawa człowieka kształtuje się już od pierwszych dni życia, dlatego całe ciało i kręgosłup wymaga szczególnej troski i delikatności. Warto o niego zadbać, ponieważ dzięki temu możemy uniknąć wystąpienia w przyszłości skrzywień i innych deformacji kręgosłupa.
Według badań naukowych – publikowanych m.in w internecie – na schorzenia i dysfunkcje kręgosłupa cierpi ponad 90% dzieci i młodzieży.
Odpowiednio skonstruowana i dobrana profilaktyka schorzeń kręgosłupa korzystnie wpłynie na mięśnie wokół bioder dziecka, wzmocni mięśnie przykręgosłupowe oraz całego grzbietu. Najważniejsze zasady, które pozwolą zachować zdrowy kręgosłup to m.in.:
Odpowiedni materac do łóżeczka a później łóżka
Wyuczenie zdrowej i właściwej postawy
Indywidualne dopasowanie krzesła i biurka
Uprawianie aktywności ruchowej
Regularne badania lekarskie
Zadbanie o właściwą dietę pozwalającą utrzymać prawidłową wagę
Wprowadzenie do jadłospisu produktów budujących i wzmacniających kości
Ograniczenie korzystania ze smartfona i laptopa
Podsumowanie
Pielęgnowanie zdrowego kręgosłupa to klucz do naszego ogólnego samopoczucia. Zrozumienie różnic między kifozą a lordozą, ich wpływu na nasz organizm oraz potencjalnych przyczyn dolegliwości bólowych, to pierwszy krok ku właściwej opiece nad naszym ciałem. Poprzez dbanie o naszą postawę, regularną aktywność fizyczną oraz świadome nawyki, możemy minimalizować ryzyko wystąpienia nadmiernych wygięć kręgosłupa. Pamiętajmy, że zdrowy kręgosłup to podstawa naszego komfortu i ruchomości, dlatego warto inwestować w jego ochronę przez całe życie.
