Jak obniżyć cholesterol – sposoby domowe, dieta i leczenie medyczne
Cholesterol odgrywa kluczową rolę w naszym organizmie, jednak jego wysoki poziom może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Według badań publikowanych. min. w internecie ponad 60% Polaków, ma podwyższony poziom cholesterolu. Dlatego, bardzo ważne jest zrozumienie, jaką rolę odgrywa cholesterol i jakie konsekwencje może spowodować jego wysoki poziom. Będzie to pierwszy krok w kierunku poprawy naszego zdrowia. Kolejnym będzie natomiast wprowadzenie odpowiednich działań leczniczych.
W tym artykule przedstawimy jak możesz naturalnymi, domowymi oraz medycznymi sposobami skutecznie zredukować stężenie cholesterolu. Podpowiemy również jakie zmiany wprowadzić codziennym szablonowym życiu, aby cieszyć się lepszym samopoczuciem. Po przeczytaniu będziesz wiedział, jak obniżyć cholesterol.
Sprawdź też:
Czym jest cholesterol i dlaczego jest ważny?
Cholesterol całkowity to substancja chemiczna- tłuszcz z grupy lipidów, która naturalnie występuje w organizmie człowieka. Jest ona niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wchodzi w skład błon komórkowych, a także pełni rolę prekursora hormonów i kwasów żółciowych.
Cholesterol w postaci molekuł zwanych lipoproteinami krąży po naszym organizmie. Dzieli się on na frakcje: cholesterol LDL, HDL oraz TG.
Bardzo pożądane dla naszego zdrowia jest, aby ogólny poziom cholesterolu we krwi był niski. Należy jednak zwrócić uwagę na stosunek cholesterolu HDL do cholesterolu ogólnego, ponieważ odgrywa on inną rolę niż LDL.
LDL- tzw. zły cholesterol
Cholesterol wchodzący w skład LDL bywa określany jako “zły cholesterol”- co nie do końca jest prawdą. Stwierdzenie to wiąże się z faktem, że LDL dostarcza cholesterol do poszczególnych komórek czyli rozprowadza go po całym organizmie. Molekuły LDL są stosunkowo niewielkie i dlatego łatwo przenikają przez ściany śródbłonka i odkładają się w naczyniach krwionośnych.
Dysfunkcje w procesach metabolicznych mogą prowadzić do wysokiego poziomu cholesterolu we krwi. LDL – szczególnie to poddane działaniu wolnych rodników jest jednym z czynników prowadzących do miażdżycy. Stan ten drastycznie zwiększa ryzyko chorób serca, chorób układu krążenia i udaru mózgu.
HDL- tzw. dobry cholesterol
HDL potocznie nazywany jest tzw. “dobrym cholesterolem” ze względu na fakt, iż pełni odwrotną funkcję niż LDL. Jego zadaniem jest transport cholesterolu z komórek pozawątrobowych do wątroby. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że HDL oczyszcza tkanki z nadmiaru cholesterolu we krwi i przekazuje go do wątroby. Zbyt niski poziom HDL grozi ponad dwukrotnie większym ryzykiem udaru.
Triglicerydy
Trójglicerydy są to estry kwasów tłuszczowych i glicerolu. Częściowo powstają w wątrobie z węglowodanów i kwasów tłuszczowych. W największym stopniu jednak dostarczane są do organizmu z zewnątrz- poprzez pożywienie. Triglicerydy, gdy trafią do jelit, przedostają się do krwi a następnie do mięśni, by służyć jako źródło energii.
Podwyższony poziom trójglicerydów może wiązać się z wystąpieniem poważnych schorzeń- udaru mózgu, zawału serca, czy chorób układu krążenia.
Jak sprawdzić poziom cholesterolu?
Poziom cholesterolu całkowitego oraz poszczególnych jego frakcji można sprawdzić wykonując badanie krwi. Zleca je lekarz rodzinny ale można również wykonać je za opłatą w każdym punkcie diagnostycznym. Badanie stężenia cholesterolu całkowitego, oznaczenia cholesterolu LDL, HDL, oraz triglicerydów nazywa się profilem lipidowym bądź lipidogramem.
Prawidłowe parametry cholesterolu całkowitego i jego frakcji
Prawidłowy poziom lipidów, ma ogromne znaczenie dla naszego zdrowia. Dlatego warto sprawdzać ich poziom przynajmniej raz w roku. Prawidłowe parametry to:
- cholesterol całkowity nie powinien przekraczać 200 mg/dl,
- cholesterol LDL nie powinien przekraczać 115 mg/dl,
- cholesterol HDL powinien być wyższy niż 40 mg/dl u kobiet powyżej 46 mg/dl,
- poziom trójglicerydów natomiast nie powinien przekraczać 150 mg/dl.
Miażdżyca. Czym jest i jak powstaje?
Wysoki cholesterol przyspiesza proces powstawania miażdżycy tętnic przez które przepływa krew do różnych narządów w organizmie. Miażdżyca – tak w uproszczeniu- to dysfunkcja polegająca na tworzeniu się złogów cholesterolowych (blaszek) w ścianie tętnic.
Blaszki miażdżycowe zazwyczaj nie dają żadnych objawów. W niektórych sytuacjach mogą jednak ulec uszkodzeniu. Powodują wówczas, że na ich powierzchni, tj. wewnątrz światła naczynia tętniczego dochodzi do wykrzepienia krwi i powstania zatoru. Tak sytuacja zazwyczaj doprowadza do zawału serca, udaru, chorób nerek i niedokrwienia kończyn dolnych.
Przyczyny wysokiego cholesterolu we krwi
Według danych publikowanych także w internecie ponad 60% Polaków ma zbyt wysoki cholesterol. Wśród najistotniejszych przyczyn naukowcy wymieniają:
- zaburzenia hormonalne,
- złą dietę,
- nadciśnienie tętnicze,
- siedzący tryb życia,
- nadużywanie alkoholu i papierosów,
- nadwagę,
- predyspozycje genetyczne,
- choroby autoimmunologiczne,
- brak aktywności fizycznej,
- niektóre leki,
- cukrzycę,
- stres.
Wysoki cholesterol może nawet u osób młodych- w wieku 30-45 lat- doprowadzić do wystąpienia udaru. Może również być przyczyną zawału serca, oraz innych prowadzących do niepełnosprawności chorób odmiażdżycowych. W ciężkich przypadkach natomiast spowodować śmierć.
Spożywanie alkoholu
Działanie alkoholu na zdrowie człowieka uzależnione jest od różnych czynników- m.in. od spożywanego napoju, częstotliwości spożywania, oraz dawki.
Korzyści zdrowotne zauważalne są w odniesieniu do konsumpcji czerwonego wytrawnego wina. Zawiera ono bowiem określone związki polifenolowe o właściwościach antyoksydacyjnych, przeciwzapalnych i antymiażdżycowych.
Nie ulega jednak wątpliwości, iż nadużywanie alkoholu prowadzi do pogorszenia zdrowia i rozwoju wielu chorób przewlekłych. Badania naukowe wskazują, że regularne spożywanie alkoholu podwyższa ciśnienie krwi rozkurczowe, stężenie glukozy na czczo oraz trójglicerydów.
Ponadto obserwuje się podwyższony poziom frakcji LDL. Nadużywanie alkoholu powoduje również zaburzenia lipidowe w wątrobie, co skutkuje alkoholowym stłuszczeniem wątroby.
Stres a cholesterol
Naukowcy w publikowanych badaniach wskazują, że wraz ze stresem u części osób występuje podwyższony poziom cholesterolu. Dzieje się tak, ponieważ organizm narażony na stres zaczyna produkować więcej glukozy i kwasów tłuszczowych.
W konsekwencji wątroba zaczyna produkować więcej cholesterolu LDL, aby wymienione substancje mogły trafić do komórek organizmu. Wniosek jest więc jeden: stres ma bezpośredni wpływ na poziom cholesterolu. Jego poziom przekraczający zalecane normy zwiększa ryzyko wystąpienia zawału serca, udaru, otyłości brzusznej, czy schorzeń układu krążenia.
Palenie papierosów
Nałogowi palacze mają we krwi zazwyczaj obniżoną wartość dobrego cholesterolu HDL oraz podwyższony poziom trójglicerydów. Występuje u nich także większe prawdopodobieństwo nieprawidłowego poziomu cholesterolu ldl. Stan taki bardzo mocno przyspiesza tworzenie się blaszki miażdżycowej i zwapnienie tętnic.
Miażdżyca kończyn dolnych PAD
Miażdżyca nóg rozwija się w wyniku stanu zapalnego, który dotyka aorty i tętnic. Wewnątrz naczyń krwionośnych powstają i odkładają się blaszki miażdżycowe. Stopniowo przyczyniają się one do zwężenia naczynia i tym samym zmniejszenia albo nawet zatrzymania przepływu krwi. Z czasem choroba pogłębia się i następuje zwapnienie oraz utwardzenie dotychczas zdrowych naczyń.
Efektem tego jest niedokrwienie i niedotlenienie. Objawia się m.in zimnymi stopami, obrzękiem, bólem, bladym odcieniem skóry, oraz trudnym gojeniem się ran. Dysfunkcja może mieć charakter bardzo ciężki i doprowadzić do konieczności amputacji kończyny albo jej części.
Choroby układu sercowo naczyniowego
Choroby układu krążenia stanowią w Polsce główną przyczynę zgonów. Według Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, co trzeci Polak umiera na choroby układu krążenia. W tym aż 85% chorych z wysokim cholesterolem, który stopniowo doprowadził do rozwoju miażdżycy i zamknięcia światła naczynia lub tętnicy.
Udar mózgu
Podwyższony cholesterol jest jednym z najważniejszych czynników ryzyka wystąpienia niedokrwiennego udaru. Jest on drugą najczęściej występującą przyczyną zgonu i pierwszą przyczyną niepełnosprawności wśród osób dorosłych.
Zgodnie z danymi opublikowanymi przez NFZ w Polsce w 2022 roku odnotowano 73,9 tysięcy przypadków udaru niedokrwiennego. 89% stanowiły udary pierwszorazowe.
Nerki a cholesterol
Wysoki poziom trójglicerydów oraz niski poziom LDL, wiążą się niestety ze zwiększonym ryzykiem choroby nerek. W skutek rozwijania się miażdżycy w tętnicach nerkowych może nastąpić zwapnienie i powstać zator. konsekwencją tego, bywa niedokrwienie albo całkowite wyłączenie nerki z funkcjonowania.
Jak obniżyć cholesterol domowymi sposobami
Skutecznych sposobów na obniżenie poziomu cholesterolu w warunkach domowych jest wiele. Pierwszy etap powinien przebiegać z prozdrowotną modyfikacją diety oraz obejmować regularną aktywność fizyczną. Zasadniczymi działaniami, które mogą skutecznie obniżyć poziom złego cholesterolu jest:
- zdrowa, zbilansowana dieta,
- redukcja masy ciała,
- regularny wysiłek fizyczny,
- ograniczenie spożycia alkoholu
- rezygnacja z palenia papierosów
Czego unikać w diecie?
Osoby z wysokim cholesterolem powinny wyeliminować ze swojej diety pokarmy zawierające nasycone kwasy tłuszczowe. Posiadają je głównie tłuste przetwory mięsne- wieprzowina, tłusta kiełbasa, pasztety i konserwy mięsne.
Ponadto do obniżenia poziomu cholesterolu we krwi niezbędne jest zrezygnowanie ze słodyczy. Cukierki, batony, dżemy i wypieki cukiernicze zawierają bowiem bardzo szkodliwe dla zdrowia tłuszcze trans.
Nie należy również spożywać potraw przygotowywanych na głębokim tłuszczu oraz tłustego nabiału.
Dieta na obniżenie cholesterolu
Zdrowa dieta, skutecznie pomaga zadbać o obniżenie cholesterolu. Dzięki czemu mamy szansę na zdrowsze i dłuższe życie. Układając codzienny jadłospis warto m.in.:
- wybierać mięsa z niższą zawartością tłuszczów nasyconych takie jak indyk, czy kurczak,
- wprowadzić do diety tłuste ryby morskie, ponieważ zawierają kwasy Omega 3, które powodują wzrost dobrego cholesterolu HDL,
- zrezygnować ze spożywania czerwonego mięsa, które zawiera nasycone kwasy tłuszczowe mogące podnieść poziom cholesterolu LDL.
Następnym krokiem jest wzbogacenie diety o produkty bogate w błonnik pokarmowy. Dzięki niemu obniżone zostaje wchłanianie cholesterolu do krwioobiegu. W tym celu dobrym rozwiązaniem będą:
- produkty pełnoziarniste,
- komosa ryżowa,
- owies,
- jęczmień,
- fasola,
- ciecierzyca,
- rośliny strączkowe.
Natura w walce z cholesterolem
Efektywną metodą profilaktyczną oraz terapeutyczną w hipercholesterolemii są również dary natury i suplementy diety. Poprzez swoje właściwości lecznicze nie tylko obniżają poziom cholesterolu ale także wzmacniają naczynia krwionośne. Ponadto poprawiają krążenie i redukują stan zapalny. Wśród najbardziej korzystnych znajduję się:
- siemię lniane,
- ostropest plamisty,
- olej rzepakowy,
- pokrzywa,
- lipa,
- głóg,
- łopian.
Wpływ aktywności fizycznej na poziom cholesterolu
Aktywność fizyczna jest niezaprzeczalnie jednym z elementów wpływających na obniżenie cholesterolu. Systematyczne ćwiczenia oraz inne aktywności ruchowe ułatwiają utrzymanie właściwej masy ciała. Dodatkowo minimalizują ryzyko występowania cukrzycy typu 2 oraz regulują gospodarkę lipidową.
To wszystko przyczynia się do obniżenia ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, takich jak miażdżyca, czy nadciśnienie. Według Światowej Organizacji Zdrowia- WHO- już umiarkowany wysiłek trwający łącznie 2,5 godziny tygodniowo redukuje ryzyko chorób serca o 30%!
Leki na obniżenie cholesterolu
Niestety nie zawsze można zbić cholesterol metodami domowymi i naturalnymi. Czasem musimy działania wzmocnić farmakoterapią hipercholesterolemii.
Współczesna medycyna oferuje szereg leków, które mogą obniżyć cholesterol. Najczęściej stosowane są tzw. statyny. Regularnie stosowane skutecznie obniżają wysokie trójglicerydy, LDL oraz całkowity cholesterol.
Nie wszyscy jednak mogą stosować te leki. Przeciwwskazaniem są np. niektóre schorzenia mięśni- miopatie i dystrofie. U osób zdrowych natomiast po dłuższym stosowaniu występują czasem skutki uboczne w postaci osłabienia i dolegliwości mięśniowych.
Do leczenia niedawno wprowadzone zostały leki na redukcję cholesterolu nowej generacji- alirocumab i evolocumab. Są one aplikowane w postaci zastrzyku raz na dwa lub cztery tygodnie. Niestety medykamenty te są bardzo drogie i nie refunduje ich NFZ.
Operacyjna rekonstrukcja tętnic
Inwazyjną metodą leczenia skutków złego cholesterolu LDL– czyli miażdżycy jest założenie protezy tętnicy. Stenty to niewielkie rurki skonstruowane z siatki, które wszczepia się do tętnicy zwężonej przez blaszkę miażdżycową. Odgrywa ona rolę rusztowania i umożliwia swobodny przepływ krwi do niedokrwionego narządu.
Profilaktyka- skuteczny sposób na zdrowie
Wysoki poziom cholesterolu, nadwaga i dysfunkcje krążenia dotyczą co raz częściej dzieci i młodzieży. Dlatego warto już u najmłodszych promować i wdrażać w codzienne działania zdrowy styl życia. Zmiany jednak najlepiej rozpocząć od samych siebie. Dzieci i młodzież bowiem uczą się najwięcej poprzez obserwowanie i naśladowanie.
Dobrym pomysłem na profilaktykę będzie więc wspólna aktywność ruchowa. Ciekawym doświadczeniem może okazać się także przygotowywanie zdrowych posiłków razem z dziećmi.
Kolejnym prozdrowotnym działaniem jest edukacja dotycząca szkodliwych produktów i substancji oraz ich wpływ na nasze zdrowie. Tylko dzięki odpowiedniej wiedzy oraz wczesnej profilaktyce stwarzamy dzieciom szansę na uniknięcie w wieku dorosłym szeregu poważnych chorób.
Podsumowanie
Obniżenie poziomu cholesterolu to proces, który wymaga czasu i zaangażowania. Pamiętaj, że zmiana diety, regularna aktywność fizyczna i odpowiednie leczenie medyczne mogą znacząco poprawić Twoje zdrowie. Niezależnie od wybranej ścieżki, kluczowe jest monitorowanie postępów i regularne konsultacje z lekarzem.
Zachęcamy Cię do traktowania tych wskazówek jako punktu wyjścia w dążeniu do zdrowszego życia. Pamiętaj, że każdy krok, nawet ten najmniejszy, przybliża Cię do celu, jakim jest prawidłowy poziom cholesterolu. Nie poddawaj się i bądź konsekwentny. Twoje zdrowie jest tego warte!
