Jeśli masz orzeczenie o niepełnosprawności, ale wciąż zastanawiasz się, jak korzystać ze swoich uprawnień bez niepotrzebnych komplikacji, rozwiązaniem jest legitymacja osoby niepełnosprawnej. To dokument, który daje Ci szybki i wygodny dostęp do ulg na przejazdy, tańszych biletów do muzeów, a nawet preferencji podatkowych. Nie musisz już za każdym razem przedstawiać orzeczenia, wystarczy jedno okazanie legitymacji, by skorzystać z przysługujących Ci praw.

W artykule znajdziesz wszystkie kluczowe informacje: jak zdobyć legitymację, jakie dokumenty będą Ci potrzebne i co zrobić, by w pełni wykorzystać jej możliwości. Jeśli chcesz oszczędzić czas i pieniądze, koniecznie czytaj dalej!

Czym jest legitymacja niepełnosprawnego?

Legitymacja osoby niepełnosprawnej to nie tylko potwierdzenie Twojego statusu, ale także klucz do szeregu zniżek i udogodnień. Dzięki niej możesz podróżować taniej autobusami, pociągami oraz komunikacją miejską. Dodatkowo uprawnia Cię do ulgowych biletów w muzeach, ogrodach zoologicznych czy na basenach.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o przywilejach przysługujących przy konkretnym stopniu niepełnosprawności, znajdziesz je w dalszej części artykułu. Teraz czas na wyjaśnienie formalności związanych z uzyskaniem legitymacji.

Jak wyrobić legitymację osoby niepełnosprawnej?

Jeśli posiadasz orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, możesz ubiegać się o legitymację potwierdzającą Twój status. Wystarczy złożyć wniosek w Powiatowym Zespole ds. Orzekania o Niepełnosprawności właściwym dla miejsca Twojego zamieszkania. W Twoim imieniu może to zrobić także przedstawiciel ustawowy.

Za wydanie dokumentu odpowiada Powiatowy lub Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności zależnie od tego gdzie mieszkasz.

Jakie dokumenty są wymagane, by wyrobić legitymację osoby niepełnosprawnej?

Aby uzyskać legitymację, musisz przygotować:

wniosek o wydanie Ci dokumentu,
kopię swojego orzeczenia o niepełnosprawności (oryginał miej przy sobie do wglądu),
swoje aktualne zdjęcie o wymiarach 3,5 x 4,5 cm.

Formularz wniosku o legitymację znajdziesz w urzędzie lub na jego stronie internetowej. Dokumenty składa się w formie papierowej. Podczas wizyty warto byś miał przy sobie dowód tożsamości. Legitymacja osoby niepełnosprawnej jest wydawana bezpłatnie, ale za duplikat już zapłacisz kwotę 15 zł.

Jak długo legitymacja ON jest ważna?

Ważność legitymacji osoby niepełnosprawnej uzależniona jest od Twojego wieku oraz tego czy posiadasz orzeczenie na stałe, czy okresowe. Upływ ważności legitymacji będzie zawsze zgodny z upływem ważności orzeczenia. Dodatkowo legitymacja jest ważna:

do 5 lat – dla dzieci poniżej 16. roku życia.
do 10 lat – dla osób dorosłych poniżej 60 lat.
na stałe – dla osób powyżej 60. roku życia.

Co zawiera wzór nowej legitymacji osoby niepełnosprawnej?

Od września 2017 roku legitymacja osoby niepełnosprawnej ma formę plastikowej karty, co sprawia, że jest trwalsza i wygodniejsza. Nie potrzebujesz wymieniać starszej legitymacji bezterminowej, nadal są one ważne.

W nowym wzorze znajdziesz kolejne informacje:

dane osobowe i numer PESEL,
zdjęcie właściciela,
oznaczenia w alfabecie Braille’a,
numer dokumentu,
informacje o stopniu niepełnosprawności i symbolu niepełnosprawności (opcjonalnie),
datę ważności,
napisy w języku angielskim i francuskim.

Niektóre osoby zgłaszały trudności z odczytywaniem kodu QR, np. przez konduktorów. Dlatego warto mieć przy sobie orzeczenie, jeśli nie zdecydujesz się na umieszczenie symboli niepełnosprawności na legitymacji.

Jakie przywileje daje legitymacja osoby niepełnosprawnej?

Dzięki legitymacji osoby niepełnosprawnej możesz korzystać z wielu ulg i uprawnień bez konieczności noszenia orzeczenia. Dokument jest poręczny, ale pamiętaj, że w niektórych sytuacjach może być wymagany dowód tożsamości.

Jakie ulgi przysługują posiadaczom legitymacji?

Wszystkie osoby, które posiadają legitymację, mogą skorzystać z ogólnodostępnych przywilejów. Uzyskasz więc:

darmowe lub ulgowe przejazdy komunikacją miejską,
ulgę rehabilitacyjną,
zniżki w instytucjach kultury,
preferencje podatkowe,
zwolnienie z opłat abonamentowych RTV.

Uprawnienia dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności

Niektóre przywileje prawodawcy przewidzieli tylko dla posiadaczy legitymacji osoby niepełnosprawnej, którzy mają określone stopnie niepełnosprawności. Gdy posiadasz znaczny stopień niepełnosprawności, możesz skorzystać z tańszych przejazdów PKP. Dostaniesz:

37% zniżki na bilety kolejowe na przyjazdy pospieszne, ekspresowe drugą klasą oraz pociągi IC i EC,
49% zniżki na pociągi osobowe – przejazd drugą klasą.

Inne rozwiązania obejmują osoby niewidome ze stopniem znacznym. Mogą oni skorzystać z:

93% na pociągi osobowe przy przejeździe w drugiej klasie,
51% ulgi na przyjazd drugą klasą pociągów pospiesznych, ekspresowych oraz IC i EC,
95% ulgi dla przewodnika we wszystkich typach pociągów.

Ulgi dla osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności

Ulgi na przejazdy w przypadku stopnia umiarkowanego dotyczą tylko osób niewidomych. Obowiązują ich te same zniżki, jak przy stopniu znacznym.

Jakie są ulgi dla dzieci i studentów posiadających legitymację osoby niepełnosprawnej?

Uczniowie i studenci mogą podróżować ze zniżką 78% na trasie między domem a placówką edukacyjną lub ośrodkiem rehabilitacyjnym. Abyś mógł wykorzystać to uprawnienie, musisz posiadać przy sobie orzeczenie lub legitymację osoby niepełnosprawnej oraz dokument poświadczający konieczność podróżowania na danej trasie, np. legitymację studencką lub uczniowską.

Kiedy będzie cyfrowa wersja legitymacji?

Na rok 2023 była planowana e-legitymacja w aplikacji mObywatel. Prace nad cyfrową wersją legitymacji nie zostały ukończone do tej pory.

Czy legitymacja ZUS daje takie same prawa?

Legitymacja ZUS nie daje dostępu do ulg dla osób niepełnosprawnych. Wydawana ona jest rencistom i emerytom i uprawnia tylko do przywilejów do nich skierowanych. Jeśli chcesz rozszerzyć katalog uprawnień, postaraj się o legitymację osoby niepełnosprawnej.

Legitymacja osoby niepełnosprawnej to dokument pełen korzyści

Legitymacja osoby niepełnosprawnej to nie tylko formalność, ale przede wszystkim dokument, który otwiera dostęp do wielu ułatwień w codziennym życiu. Dzięki niej możesz korzystać z ulgowych lub darmowych przejazdów, tańszych biletów do muzeów, a nawet ulg podatkowych. Warto pamiętać, że osoby ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mają dodatkowe przywileje, szczególnie w transporcie publicznym.

Aby skorzystać z pełni uprawnień, wystarczy złożyć odpowiedni wniosek i posiadać przy sobie dokument. Warto pamiętać, że legitymacja jest dostępna bezpłatnie, a jej nowa plastikowa forma jest wygodna i trwała. Podsumowując, jeśli masz orzeczenie o niepełnosprawności, warto zadbać o jej wyrobienie, bo może ona znacząco ułatwić życie – zarówno pod względem finansowym, jak i organizacyjnym.

Grafika zawiera tekst umieszczony na jasnym tle z gradientem kolorów od jasnożółtego, przez różowy, aż po jasnofioletowy. Tekst brzmi: "Czy znasz wszystkie ulgi dla niepełnosprawnych? Sprawdź pełną listę". Słowo "ulgi" jest napisane większą czcionką, co przyciąga wzrok. W dolnej części grafiki, po prawej stronie, znajduje się mała strzałka w prawo, wskazująca na wezwanie do działania ("Sprawdź pełną listę"). Cała kompozycja ma na celu przyciągnięcie uwagi i zachęcenie do zapoznania się z pełną listą ulg dla osób niepełnosprawnych.

Źródła

Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnoprawności
Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób do 16-go roku życia

Jak ułatwić sobie życie dzięki legitymacji osoby niepełnosprawnej?