Co jest gorsze udar czy wylew. Porównanie skutków i konsekwencji na zdrowie.
W obliczu rosnącej świadomości na temat zdrowia neurologicznego coraz częściej pojawiają się pytania dotyczące udarów mózgu. Są to bowiem jedne z najpoważniejszych i najczęstszych schorzeń dotykających ludzi na całym świecie. Udar mózgu, występujący zarówno w formie niedokrwiennej, jak i krwotocznej, stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia. Często jednak pojawia się pytanie: co jest gorsze udar czy wylew? Pomimo, że oba te terminy są używane zamiennie, istnieją między nimi istotne różnice. Mają one ogromne znaczenie zarówno w kontekście medycznym, jak i w codziennym życiu pacjentów.
Wylew krwi do mózgu, często określany jest jako udar krwotoczny oraz udar niedokrwienny. Każdy z nich posiada unikalne cechy i skutki, które mogą niekorzystnie wpłynąć na zdrowie oraz funkcjonowanie osoby dotkniętej tym schorzeniem. W tym artykule skupimy się na dokładnym porównaniu tych dwóch stanów, analizując ich objawy, konsekwencje oraz metody leczenia. Zbadamy, jak ryzyko wystąpienia udaru mózgu oraz jego różne rodzaje – od niedokrwiennej, przez krwotoczną, aż po wylew – wpływają na zdrowie, a także jak można zapobiegać tym poważnym schorzeniom.
Wprowadzenie do problematyki udarów i wylewów.
Wielu z nas spotkało się już ze stwierdzeniem że ktoś miał “wylew do mózgu” albo “doznał udaru”. Niestety nie wszyscy wiedzą jaka jest różnica miedzy wylewem a udarem mózgu.
Czym jest udar mózgu i jego rodzaje.
Udar mózgu jest zdarzeniem w organizmie powodującym zaburzenie pracy mózgu. Spowodowany bywa zazwyczaj przyczynami naczyniowymi. Udar mózgu występuje nagle i jego objawy są gwałtowne. Często utrzymują się dłużej niż 24 godziny. Wyróżnia się trzy rodzaje udarów:
Udar mózgu niedokrwienny
Udar mózgu krwotoczny
Udar żylny
Zarówno udar niedokrwienny, krwotoczny jak i żylny są stanami zagrażającymi życiu. Mogą przyczynić się także do ciężkiej i nieodwracalnej niepełnosprawności człowieka.
W przypadku wylewu naukowcy szacują, że w trakcie pierwszych 30 dni od wystąpienia incydentu śmiertelność wynosi 35-52%. W skali roku natomiast śmiertelność wzrasta – wynosi od 42-65%.
To wszystko uzależnione jest oczywiście od tego, którą część mózgu dotknął oraz, czy był to udar łagodny czy ciężki.
Niedokrwienny udar
Udar mózgu rozwijający się w wyniku niedokrwienia charakteryzuje się zatrzymaniem się przepływu krwi. Zator powstały w określonych naczyniach tętniczych hamuje przepływ i zaopatrzenie tkanek mózgu w tlen oraz składniki odżywcze. Dzieje się tak zazwyczaj u osób mających zaawansowaną miażdżycę. Udar mózgu niedokrwienny stanowi 80% wszystkich udarów.
Krwotoczny udar
Wylew to potoczna nazwa udaru krwotocznego mózgu. Powstaje, gdy dochodzi do pęknięcia naczynia i krew rozlewa się po określonym obszarze mózgu. Inne naczynie w tym czasie nie zostaje ukrwione w efekcie czego jest niedotlenione. Najczęstszą przyczyną tegoż udaru jest nadciśnienie tętnicze. Udar krwotoczny stanowi 20% wszystkich udarów.
Żylny udar
Udar żylny to podostre bądź ostre wystąpienie objawów ogniskowych lub uogólnionego uszkodzenia mózgowia. Przyczyną udaru żylnego jest zazwyczaj niedrożność zatok żylnych i żył mózgowia. Występuje rzadko- stanowi jedynie 0,5 do 1% wszystkich udarów. Najczęściej występuje u osób w wieku 20 a 40 rokiem życia. Kobiety doznają udaru żylnego 3 razy częściej niż mężczyźni.
Przyczyny udaru mózgu
Bezpośrednią przyczyna udaru mózgu jest obumieranie poszczególnych neuronów, związane z ich niedokrwieniem. Pojawienie się udaru mózgu w wielu przypadkach związane jest z współwystępowaniem innych schorzeń, które negatywnie wpływają na kondycje naczyń w mózgu oraz układu sercowo-naczyniowego. Najważniejsze schorzenia i czynniki doprowadzające do udaru to:
Podwyższone ciśnienie tętnicze.
Cukrzyca.
Miażdżyca, wysoki poziom cholesterolu.
Otyłość.
Zaburzenia czynności nerek
Nadużywanie alkoholu.
Palenie tytoniu.
Brak aktywności fizycznej.
Siedzący tryb życia.
Otyłość.
Tylko niewielka część udarów wynika z czynników, na które dana osoba nie ma wpływu. Chodzi tutaj o np. wrodzone malformacje naczyń tętniczych w obrębie czaszki – tzw. tętniaki. Mogą one samoistnie pęknąć i doprowadzić do wystąpienia udaru krwotocznego.
Objawy i pierwsze sygnały ostrzegawcze
Objawy udaru mózgu początkowo mogą być niezauważalne albo zwyczajnie zlekceważone. Niestety brak wiedzy na ten temat, albo zignorowanie występujących dolegliwości może okazać się katastrofalne w skutkach. Może doprowadzić do śmierci lub spowodować trwałe kalectwo.
Wśród głównych objawów udarów mózgu znajdują się:
Zaburzenie symetrii twarzy- opadnięcie kącika ust.
Zaburzenia równowagi.
Zaburzenia mowy.
Zaburzenia widzenia.
Widzenie podwójne.
Nagły i silny ból głowy.
Zawroty głowy.
Jednostronne osłabienie siły mięśniowej.
Utrata przytomności.
Wystarczy utrata świadomości, problem z utrzymaniem równowagi i silny ból głowy by móc podejrzewać udar. Wystąpienie powyższych objawów jest więc wskazówką aby niezwłocznie wezwać pogotowie ratunkowe. Tylko dzięki szybkiej hospitalizacji chorego możliwe jest zminimalizowanie deficytów neurologicznych powstałych w wyniku udaru.
Pierwsza pomoc
Pierwsza pomoc w udarze mózgu polega przede wszystkim na wykryciu objawów i natychmiastowym zawiadomieniu pogotowia. Kolejne działania to:
Zapewnienie bezpiecznego miejsca choremu.
Osobę przytomną należy ułożyć z uniesionym ok. 30 cm. tułowiem.
Nie należy podawać w tym czasie żadnych leków ani jedzenia.
Jeżeli chory utraci przytomność należy sprawdzić, czy oddycha- jeżeli nie podejmuje się resuscytację.
Należy pozostać z chorym aż do przyjazdu karetki.
Po przyjeździe karetki należy udzielić lekarzowi wszelkich informacji dotyczących stanu chorego, objawów – czasu ich wystąpienia i przebiegu. Informacje te będą miały zasadniczy wpływ na podjęte leczenie.
Diagnostyka i leczenie udaru mózgu
Udar mózgu rozpoznaje się przede wszystkim na podstawie wywiadu, który lekarz zbiera od pacjenta bądź świadków zdarzenia. Następnie przeprowadzane jest badanie neurologiczne a po przyjeździe do szpitala tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny. Czasem wykonuje się także usg tętnic szyjnych, echokardiografię oraz arteriografię tętnicy mózgowej.
Badania obrazowe umożliwiają skutecznie rozpoznać udar mózgu. Pozwalają określić, którego obszaru mózgu on dotyczy. Dzięki specjalistycznym badaniom oraz na podstawie objawów klinicznych możliwe jest odróżnienie udaru niedokrwiennego od udaru krwotocznego, czy żylnego.
Dokładna diagnostyka i szybkie wdrożenie optymalnego leczenia minimalizuje objawy neurologiczne. Wdrażane leczenie uzależnione jest jednak od rodzaju udaru.
W przypadku, gdy wystąpił krwotok śródmózgowy leczenie uzależnione jest od dokładnej przyczyny krwotoku i powierzchni mózgu jaką objął. Jeżeli są to duże krwiaki powodujące wzrost ciśnienia tętniczego niezbędna bywa operacja. Mniejsze krwawienia leczy się farmakologicznie.
Udar mózgu niedokrwienny z kolei leczy się standardowo lekami trombolitycznymi. Ich zadaniem jest rozpuszczenie skrzepu odpowiedzialnego za brak dopływu krwi do mózgu.
Niezwykle istotne jest, aby pacjent przyjął je nie później niż 6 godzin od wystąpienia udaru. Zmniejszają one bowiem znacznie ryzyko wystąpienia powikłań neurologicznych. W efekcie zapobiegają więc pozostaniu w stanie stałej i znacznej niepełnosprawności.
Konsekwencje zdrowotne udaru i wylewu krwi
Udar mózgu spowodowany niedokrwieniem i udar krwotoczny pozostawiają bardzo często poważne powikłania. Uzależnione są one od obszaru mózgu dotkniętego udarem, jego nasilenia i czasu, jaki upłynął od incydentu. Ponadto od początkowego stanu pacjenta.
Wśród najczęściej występujących powikłań po udarze mózgu wymienia się:
Skutki neurologiczne: ukrwotocznienie ogniska niedokrwiennego, napady padaczkowe, zaburzenia psychiczne.
Zaburzenia układu sercowo-naczyniowego: niewydolność krążenia, zaburzenia rytmu serca, zapalenie żył głębokich, zawał serca.
Zaburzenia oddychania i zapalenie płuc.
Zaburzenia połykania.
Zakażenia dróg moczowych.
Powstawanie odparzeń i odleżyn
Zaburzenie mowy w uszkodzeniu ośrodka Broca
Udar mózgu jest najczęstszą przyczyną występowania różnych typów afazji. Osłabienie przepływu krwi do mózgu- i co za tym idzie- obumarłe komórki mózgowe przyczyniają się do wystąpienia zaburzenia mowy.
Następuje tutaj uszkodzenie ośrodka ruchowego mowy zwanego również ośrodkiem Broca. Znajduje się on w lewej półkuli mózgu w płacie czołowym. Pacjent z tą dysfunkcją ma problemy z nadawaniem mowy.
Zaburzenie mowy w uszkodzeniu ośrodka Wernickiego
Afazja Wernickiego to z kolei skutek m.in. udaru krwotocznego i niedokrwiennego polegający na braku rozumienia mowy. Jest to uszkodzenie korowe lewej półkuli mózgowej w płacie skroniowym. W tym miejscu znajduje się bowiem czuciowy ośrodek mowy zwany także ośrodkiem Wernickiego. Chory z tą dysfunkcją nie potrafi rozpoznać i zrozumieć mowy.
Porażenia i niedowłady
Udar niedokrwienny mózgu jak i udar krwotoczny mogą spowodować poważne dysfunkcje neurologiczne. Mowa tutaj o porażeniach i niedowładach. Powstają one wyniku upośledzenia przekazywania impulsów nerwowych do mięśni. Efektem tego bywa brak możliwości wykonania ruchu chorą kończyną i doprowadzić do jej przykurczu- spastyki.
Wystąpienie udaru w prawej półkuli skutkuje paraliżem po stronie lewej. Natomiast jeżeli udar pojawił się w lewej półkuli mózgu niedowład będzie występował po stronie przeciwnej- czyli prawej.
Problemy psychologiczne
Najczęściej występującymi powikłaniami po udarze w sferze psychicznej chorego są apatia, drażliwość, impulsywność oraz duże wahania nastrojów. Depresja- szczególnie jej nasilony przebieg- do którego dochodzi w wyniku udaru znacznie zmniejsza skuteczność leczenia neurologicznego. Zaburzenie dotyka 1/3 pacjentów po udarze niedokrwiennym i wylewie.
Porównanie udaru niedokrwiennego i krwotocznego
Udar mózgu niedokrwienny i krwotoczny stwarzają zagrożenie życia i mogą doprowadzić do trwałej niepełnosprawności. Mimo wszystko jednak udar mózgu krwotoczny sieje większe spustoszenie niż udar niedokrwienny.
Krwotok podpajęczynówkowy może doprowadzić do wystąpienia ponownego krwawienia albo skurczu naczyniowego. Skutkiem tego bywa wtórne niedokrwienie mózgu oraz wodogłowie. Krwotoczny udar mózgu charakteryzuje się bardzo wysoką śmiertelnością.
Udar pnia mózgu – niedokrwienny i krwotoczny- jest jednym z najbardziej niebezpiecznych. W pniu mózgu bowiem zlokalizowane są ważne dla podstawowych czynności życiowych ośrodki. Wystąpienie udaru w tej części mózgu może doprowadzić nawet do śmierci albo pozostawić chorego w stanie stałej niepełnosprawności.
Podsumowanie artykułu na temat: co jest gorsze udar czy wylew
Podsumowując, zarówno udar niedokrwienny, jak i krwotoczny mózgu, popularnie nazywany wylewem, mają swoje unikalne cechy i potencjalne konsekwencje zdrowotne. Chociaż oba te stany są poważnymi zagrożeniami dla zdrowia, ich wpływ na pacjenta może się różnić w zależności od wielu czynników, w tym szybkości diagnozy i podjęcia leczenia. Ważne jest, aby zdawać sobie sprawę z objawów neurologicznych i rozpoznać udar mózgu w odpowiednim czasie. Może to znacznie poprawić rokowania i zmniejszyć ryzyko długotrwałych i nieodwracalnych uszkodzeń.
Ważną rolę odgrywa również profilaktyka. Obejmuje ona kontrolę nad czynnikami ryzyka, takimi jak nadciśnienie tętnicze, regularną aktywność fizyczną i zdrowy tryb życia. Istotne jest również zrozumienie różnic między udarem niedokrwiennym a krwotocznym, a także świadomość sposobów zapobiegania tym stanom. To wszystko może przyczynić się do lepszego zdrowia i jakości życia. Pamiętajmy, że każdy przypadek udaru jest indywidualny. Skuteczność leczenia i rehabilitacji poszczególnych typów udaru zależy od wielu czynników, w tym od wczesnego rozpoznania i szybkiego reagowania na pierwsze objawy.
