Czy zastrzyki z kwasem hialuronowym pomagają na ból stawów?
Trzeci stopień w bloku mieszkalnym to dla ciebie jak Mount Everest. Kolano puchnie, biodro strzela, a każdy krok przypomina chodzenie po bitym szkle. W Polsce ponad 8 milionów osób zmaga się z chorobą zwyrodnieniową stawów, a większość z nich próbuje wszystkiego – od maści po tabletki przeciwbólowe.
Jest jednak sposób na rozwiązanie tych problemów – zastrzyki z kwasem hialuronowym. Tylko, czy to nie kolejna medyczna ściema?
Sprawdziłam najnowsze badania z Harvard Medical School, stanowiska polskich reumatologów i międzynarodowe wytyczne leczenia. Przeanalizowałam dane z kilkunastu instytucji medycznych, w sumie obejmujące ponad 100 tysięcy pacjentów. Dowiesz się, czy zastrzyki rzeczywiście pomagają, komu mogą pomóc, a komu lepiej szukać innych rozwiązań. Poznasz konkretne liczby skuteczności, możliwe skutki uboczne i koszt takiego leczenia.
Przeczytaj, zanim podejmiesz decyzję o wydaniu kilku tysięcy złotych na terapię, która może okazać się strzałem w kolano.
Co to jest kwas hialuronowy i jak działa
Kwas hialuronowy naturalnie występuje w ludzkim organizmie – płynach ustrojowych, ciele szklistym oka i stawach. Do czego jest potrzebny? Pozwala utrzymać właściwe nawilżenie i elastyczność skóry, a także prawidłowe funkcjonowanie gałki ocznej oraz stawów. W tym artykule skupiłam się jedynie na jego oddziaływaniu na stawy. Kwas hialuronowy jest dla chrząstki stawowej jak poduszka powietrzna w samochodzie. Amortyzuje mikroprzeciążenia, na które jesteś szczególnie narażony jeżeli pracujesz fizycznie – np. na klęcząco albo dźwigasz ciężary.
Podobne zagrożenie dla twoich stawów stanowi sport – zwłaszcza narciarstwo zjazdowe, gra w koszykówkę albo piłkę nożną. Pełni także rolę smaru, który zmniejsza tarcie pomiędzy powierzchniami stawowymi i umożliwia prawidłową ruchomość stawów. Co, jednak jeżeli organizm nie może już wyprodukować odpowiedniej ilości kwasu hialuronowego, a ból kolana stał się uciążliwy i ograniczył ruchomość stawów?
Zastrzyki z kwasem hialuronowym – jak działają
Jednym z rozwiązań jest dla ciebie podanie kwasu hialuronowego w kolano. Pamiętaj jednak, że zastrzyk nie cofa zmian, a jedynie wzmacnia ochronę chrząstki stawowej. Łagodzi ból i stan zapalny, nawilża również tkankę łączną i poprawia jej elastyczność. Rozpocznij jednak od konsultacji ortopedycznej lub reumatologicznej. Tylko w ten sposób dowiesz się, czy jest sens wydawania kilku tysięcy złotych na terapię.
Przed zabiegiem lekarz prowadzący zdezynfekuje miejsce iniekcji w obrębie stawu, a następnie poda bezpośrednio do jamy stawu hialuronian sodu. Możesz wtedy doświadczyć uczucia rozpierania w stawie. Nie martw się jednak na zapas – specjalista zaaplikuje tobie miejscowy środek znieczulający. Po zastrzyku lekarz założy sterylny opatrunek i będziesz mógł wrócić do domu.
Jak przebiega leczenie kwasem hialuronowym?
Terapia ostrzykowa trwa zazwyczaj od 1 do 5 tygodni. Zastrzyki o pojemności 2 ml będziesz dostawał w tygodniowych odstępach. W tym czasie lekarz sprawdzi, czy terapia jest dla ciebie skuteczna. Pamiętaj jednak, że leczenie przebiega bardzo odmiennie u poszczególnych pacjentów.
Czy warto powtarzać zabieg po 6 miesiącach? Jeżeli odczuwasz poprawę możesz dalej być leczony hialuronianem sodu.
Czy zastrzyki rzeczywiście pomagają – co mówią badania?
Metaanaliza 64 badań obejmujących 8997 pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych wykazała, że wiskosuplementacja prowadzi do małej redukcji bólu w porównaniu z placebo. Różnica ta jednak jest mniejsza niż minimalna klinicznie istotna różnica między grupami. To nie są informacje zaczerpnięte z internetowych forów, ale twarde dane potwierdzone wieloletnimi międzynarodowymi badaniami.
Efekty – jak widzisz – wskazują, że kwas hialuronowy przyjmowany w postaci iniekcji dostawowych niekoniecznie musi tobie pomóc. Mniejsze dolegliwości bólowe oraz lepsza ruchomość może okazać się w twoim przypadku efektem placebo, a więc silnej chęci poprawy zdrowia.
Metaanaliza Pharmaceutials
Najnowsza metaanaliza opublikowana w czasopiśmie “Pharmaceuticals” (2024) obejmująca 3851 pacjentów potwierdziła, że iniekcje dostawowe kwasu hialuronowego mogą zmniejszyć ból stawów w krótkim okresie. Najlepsze efekty terapeutyczne zaobserwowano w ciągu 5 – 8 tygodni po podaniu kwasu hialuronowego w kolano.
Badania “Clinical and Experimental Rheumatology”
Przegląd Systematyczny opublikowany w “Clinical and Experimental Rheumatology” (2025) wykazał natomiast umiarkowaną skuteczność wiskosuplementacji w zmniejszaniu bólu i poprawie funkcji. Leczenie według badań było szczególnie skuteczne w początkowych do średnich stadiach choroby zwyrodnieniowej.
Różnice w skuteczności działania kwasu hialuronowego
Badania wykazują różnice w skuteczności między preparatami o różnej masie cząsteczkowej. Kwas hialuronowy o wysokiej masie cząsteczkowej potwierdza większą skuteczność i trwałość efektu w porównaniu z preparatami o niskiej masie cząsteczkowej. Co to oznacza?
Że poprawa produkcji mazi stawowej, gdy podano kwas hialuronowy o niskiej masie cząsteczkowej, nie była istotna. Ból i obrzęk zmalał tylko w niewielkim stopniu. Nie poprawiła się również znacząco ruchomość stawów. Ostrzykiwanie kwasem hialuronowym wysokocząsteczkowym przyniosło zdecydowanie lepsze efekty. Badane osoby potwierdziły zmniejszenie sztywności stawów, redukcję bólu oraz lepszy poślizg w stawie.
Międzynarodowy zespół ekspertów EUROVISCO opublikował w 2024 roku wytyczne konsensusu, które podkreślają znaczenie doboru odpowiedniej formulacji w zależności od charakterystyki pacjenta.
Zapamiętaj, źle dobrany lek może tobie zaszkodzić albo nie przynieść oczekiwanych rezultatów. Dlatego, jeżeli masz schorzenia dodatkowe – np. cukrzycę, nadwagę, czy dnę moczanową – poinformuj o tym lekarza!
Kiedy warto rozważyć zastrzyki – wskazania i ograniczenia
Terapię musisz wdrożyć, gdy twój organizm nie jest już zdolny do produkcji własnego kwasu hialuronowego w wystarczającej ilości. Stosowałeś różne terapie i nie było rezultatu? Nie lekceważ tych objawów to sygnał, że twoje stawy szwankują i potrzebują odpowiedniego wsparcia!
Podanie kwasu hialuronowego w kolano może być rozwiązaniem dla pacjentów z bólem stawów, gdy wcześniejsze leczenie nie zadziałało. Ostrzykiwanie dedykowane jest również osobom z chorobą chrząstki stawowej, które nie mogą przyjmować np. Niesteroidowych Leków Przeciwzapalnych.
Kwas hialuronowy wcześnie podany może spowolnić proces degeneracji chrząstki stawowej i opóźnić konieczność wykonania operacji. Jeżeli jednak jesteś już po zabiegach artroskopowych i lekarz wyrazi zgodę możesz być leczony hialuronianem sodu. Pamiętaj, terapia w połączeniu z innymi metodami, może odwlec konieczność wymiany twojego stawu kolanowego na endoprotezę.
Niestety terapia nie jest dostępna dla każdego. Jeżeli występują u ciebie zaburzenia krzepliwości krwi, karmisz piersią albo uczulają cię składniki preparatu, nie możesz otrzymać iniekcji z hialuronianem sodu. Przeciwwskazaniami są także endoproteza stawu i aktywna choroba nowotworowa. Względnym przeciwwskazaniem dla ciebie jest natomiast przyjmowanie leków immunosupresyjnych oraz choroby autoimmunologiczne i stan zapalny stawu.
Czy terapia kwasem hialuronowym jest opłacalna?
Zastrzyki dostawowe z kwasem hialuronowym jak wiesz, nie są tanie i nie są refundowane z NFZ. Ile kosztuje kwas hialuronowy do kolana? Cena w Polsce waha się od 350 do 1000 złotych. Zastanawiasz się skąd taka różnica w cenie? Otóż jest ona uzależniona od wielu czynników. Przede wszystkim od rodzaju preparatu, stężenia hialuronianu sodu, masy cząsteczkowej, a także sposobu jego produkcji.
Przegląd Systematyczny analiz ekonomicznych wykazał, że w większości przypadków stosowanie kwasu hialuronowego było kosztowo skuteczną opcją w porównaniu z rutynową opieką nieoperacyjną. Wiskosuplementacja wykazuje korzyści w opóźnianiu konieczności założenia sztucznego stawu kolanowego. Potwierdza zmniejszanie potrzeby stosowania leków ratunkowych i ograniczeniu konieczności dodatkowych iniekcji kortykosteroidów.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37899384/.
Bezpieczeństwo i skutki uboczne zastrzyków
Wiskosuplementacja uznawana jest za bezpieczną metodę leczenia. Oczywiście pod warunkiem, że zabieg wykona doświadczony lekarz. Miej jednak na uwadze, że iniekcje dostawowe to ingerencja w organizm i mogą pojawić się przejściowe objawy miejscowe: ból, obrzęk i sztywność stawu, które zazwyczaj ustępują samoistnie w ciągu 1 – 3 dni Jeżeli powyższe objawy utrzymują się dłużej, koniecznie udaj się do lekarza!
Systematyczny Przegląd wykazał z kolei, że wiskosuplementacja jest związana z wyższą częstością występowania poważnych działań niepożądanych w porównaniu z placebo. Ogółem u 3,7% pacjentów otrzymujących zastrzyki dostawowe i 2,5% pacjentów z grupy otrzymującej placebo wystąpiło poważne zdarzenie niepożądane.
Co mówią polscy i międzynarodowi eksperci
Zdania ekspertów dotyczące stosowania hialuronianu sodu w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów są zróżnicowane. Ich stanowiska poparte badaniami naukowymi znajdziesz poniżej.
European Society for Clinical and Economic Aspects of Osteoporosis and Osteoarthritis (ESCEO)
ESCEO rekomenduje systematyczne powtarzane iniekcje kwasu hialuronowego jako leczenie drugiej linii u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych, którzy pozostają objawowi pomimo konwencjonalnego leczenia farmakologicznego.
Organizacja zaleca stosowanie wiskosuplementacji upacjentów z przeciwwskazaniami do stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Metoda ta rekomendowana jest również osobom, które nadal mają objawy pomimo stosowania NLPZ.
Osteoarthritis Research Society International (OARSI)
OARSI z kolei warunkowo rekomenduje kwas hialuronowy dostawowo dla wszystkich pacjentów na różnych etapach leczenia w zależności od ich profilu współwystępujących chorób. Według wytycznych OARSI z 2019 roku, u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych bez współwystępujących chorób, kwas hialuronowy jest rekomendowany po niepowodzeniu terapii podstawowych, miejscowych NLPZ i doustnych NLPZ.
American College of Rheumatology (ACR)
ACR przyjmuje bardziej ostrożne stanowisko. W wytycznych z 2019 roku ACR warunkowo rekomenduje przeciwko stosowaniu kwasu hialuronowego w chorobie zwyrodnieniowej stawów kolanowych i pierwszego stawu śródręczno-paliczkowego, silnie rekomendując przeciwko jego stosowaniu w chorobie zwyrodnieniowej stawów biodrowych.
ACR uzasadnia to stanowisko ograniczonymi dowodami na korzyści z tego leczenia, wskazując, że najlepsze dowody sugerują, iż iniekcje kwasu hialuronowego są równoważne z iniekcjami soli fizjologicznej pod względem skuteczności.
Alternatywy dla zastrzyków z kwasem hialuronowym
Zastrzyki z kwasem hialuronowym to tylko jedna z opcji dla ciebie. Zapamiętaj – nie jest to metoda lecznicza pierwszego rzutu. Możesz z niej skorzystać, gdy inne rozwiązania nie przyniosą spodziewanych efektów. Nie sprawdzi się też, jako jedyna metoda leczenia choroby zwyrodnieniowej. Co zatem może tobie pomóc w zapobieganiu chorobie albo utrzymaniu obecnego stopnia jej zaawansowania?
Zdrowy styl życia
Przede wszystkim prawidłowa masa ciała, którą możesz korygować odpowiednią dietą. Korzystny wpływ na twoją ruchomość stawów ma także systematyczna aktywność fizyczna. Gdy masz już ograniczoną sprawność ruchową, skutecznym środkiem na spowolnienie choroby jest rehabilitacja. Dużą ulgę w bólu może przynieść również farmakologia – leczenie zarówno przeciwbólowe, jak i przeciwzapalne.
Osocze bogatopłytkowe
Osocze bogatopłytkowe, to kolejna alternatywa dla ciebie jeżeli chorujesz na zwyrodnienie stawów kolanowych i biodrowych. Osocze zawiera czynniki wzrostu, które znajdują się we krwi pacjenta i odgrywa bardzo istotną rolę w stymulowaniu procesów odnowy. Terapia złagodzi ból, spowolni proces choroby i zwiększy zakres ruchu, ale tylko na początkowym etapie. W późniejszych stadiach choroby zwyrodnieniowej stawów efekty nie będą już tak zadowalające.
Każdą z powyższych metod leczenia musisz skonsultować z lekarzem – ortopedą lub reumatologiem. Dlaczego? Tylko dokładna diagnostyka pozwoli specjaliście znaleźć optymalną dla ciebie metodę leczenia.
Podsumowanie
Zastrzyki z kwasem hialuronowym to nie magiczne rozwiązanie na ból stawów. Pomagają, ale umiarkowanie – około 8-10% redukcji bólu względem placebo. Najważniejsze to indywidualne podejście i rozmowa z reumatologiem.
Sprawdź swoje opcje leczenia, zanim zdecydujesz się na zastrzyki. Pamiętaj o rehabilitacji, zmianie stylu życia i tradycyjnych lekach przeciwbólowych. Jeśli masz przeciwwskazania do leków przeciwzapalnych albo jesteś w początkowej fazie choroby, zastrzyki mogą być dobrą opcją. Szczerze mówiąc, nie ma sensu wydawać kilku tysięcy złotych bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.
Przeczytaj inne artykuły o zdrowiu stawów na naszym portalu.
Napisz w komentarzach! Czy rozważasz zastrzyki z kwasem hialuronowym? Może już je robiłeś i chcesz podzielić się doświadczeniami z innymi czytelnikami. Twoja historia może pomóc komuś podjąć świadomą decyzję.
Źródła i inspiracje
Spędziłam prawie 12 godzin na przebijaniu się przez raporty medyczne i badania naukowe. Właśnie dlatego możesz być pewny, że informacje są aktualne i oparte na twardych danych. Pisząt treść wykorzystałam:
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39738804/
- https://www.cochrane.org/evidence/CD005321_viscosupplementation-treatment-osteoarthritis-knee
- https://www.nature.com/articles/s41598-021-83693-0
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39598466/
- https://www.bmj.com/content/378/bmj-2022-069722
- https://www.nature.com/articles/s41419-021-03393-5
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37899384/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4048421/
- https://www.nature.com/articles/s41598-023-46965-5
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11856182/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/40069655
- https://www.the-rheumatologist.org/article/international-task-force-recommends-intra-articular-hyaluronic-acid-knee-oa/
- https://www.esceo.org/sites/esceo/files/pdf/OA%20ESCEO%20OARSI%20%20GUIDELINES%20NRR%202021.pdf
- https://rheumatology.org/patients/hyaluronic-acid
- https://www.esceo.org/sites/esceo/files/pdf/Efficacy%20and%20safety%20of%20hyaluronic%20acid%20in%20the%20management%20of%20OA_SAR_2016_MAHEU%20et%20al.pdf
- https://www.arthritis.org/health-wellness/treatment/treatment-plan/disease-management/hyaluronic-acid-injections-for-knee-pain
